Samochód to dla wielu osób obiekt uwielbienia i powód do dumy. Żeby zapewnić mu długowieczność, musisz stosować olej o odpowiedniej dla danego silnika klasie jakości i lepkości. Czy wiesz, czym różni się olej mineralny od syntetycznego?
Kilka pytań, zanim kupisz
Od doboru odpowiedniego oleju do silnika Twojego auta zależy jego prawidłowa praca. Olej zmniejsza tarcie elementów silnika oraz zapewnia chłodzenie i redukuje drgania. Ponadto utrzymuje silnik w czystości i równocześnie go uszczelnia. W przypadku, kiedy jest go zbyt mało, jest zużyty lub źle dobrany, możesz doprowadzić do fatalnych skutków, z zatarciem silnika włącznie. Remont w takim wypadku będzie bardzo kosztowny.
Jaki olej najlepiej stosować – mineralny, półsyntetyczny, czy syntetyczny?
Czy istnieje różnica w olejach do silników Diesla i benzynowych?
Czy można zastąpić olej polecany przez producenta auta innym?
Rodzaje
Oleje silnikowe dzielą się ze względu na proces produkcji, w którym powstały:
- syntetyczny – powstaje od podstaw w laboratorium w procesie syntezy, współcześnie także uzyskiwany z wyodrębnienia najlepszych składników olejów mineralnych
- mineralny – w wyniku rafinacji ropy naftowej
- półsyntetyczny – jest produktem pośrednim, komponowanym na bazie syntetycznej (ok. 30 proc.)
W nomenklaturze rafinerii funkcjonują nazwy anglojęzyczne – i tak na opakowaniach znajdziesz określenia; mineral, semi-synthetic, synthetic.
Syntetyczne
Oleje o najlepszych parametrach to syntetyki. Mają najniższą lepkość (zachowują płynność nawet przy -45 stopniach Celsjusza), przy zapewnieniu optymalnej ochrony silnika. Najczęściej oznaczone są symbolami SAE: 0W – 30, 0W – 40, 5W – 30, 5W – 40. Choć zdarzają się również np. 10W – 60, lub 20W – 50 przeznaczone do samochodów rajdowych.
Lotos Dynamic 0W – 40Przykładem oleju syntetycznego jest Lotos Dynamic 0W – 40. Może być stosowany w silnikach benzynowych, również z katalizatorem oraz w silnikach diesla z turbodoładowaniem lub bez. Klasyfikacja jakościowa API: SJ/CF; ACEA: A3/B3.
Stosując w swoim aucie olej syntetyczny zmniejszysz zużycie elementów silnika oraz paliwa. Ponadto wydłużysz okres między wymianami oleju. Najnowsze oleje nie są jednak przeznaczone do wszystkich aut. Zalanie wyprodukowanego w latach 80-tych ubiegłego wieku mercedesa nowoczesnym olejem 0W – 30 mogłoby zakończyć się poważnymi uszkodzeniami silnika. Trzeba zwracać uwagę na specyfikację producenta, który podaje, jakiej klasy olej powinien być zastosowany, albo specyfikację API/ACEA.
Półsyntetyczne
Castrol
Magnatec 10W – 40Oleje te, najczęściej oznaczane symbolem SAE 10W – 40, można nazwać złotym środkiem. Stosowane do wszystkich silników benzynowych i diesla. Co istotne, w większości przypadków są to one mieszalne z innymi, nawet z olejami gorszej klasy. Przykład – Castrol Magnatec 10W – 40; specyfikacje – API: SL, ACEA: A3.
Specyfikacja świadczy o tym, że jest to olej wysokiej jakości do silników benzynowych. W dodatku dobrze znosi dolewki olejów o specyfikacjach API: SH, SJ, SL, SM.
Mineralne
Orlen Oil
Classic 15W – 40Są to oleje silnikowe o największej lepkości i najwyższej temperaturze, w jakiej zachowują płynność (ok. -25 stopni C). Przeznaczone dla silników o niewielkiej mocy i nie poddawanych dużym obciążeniom. Przykład – Orlen Oil Classic 15W – 40,
Specyfikacja API: SJ/CF, ACEA: A2/B2
Jeśli jeździsz 15-letnim Fiatem Uno z silnikiem benzynowym o przebiegu ponad 100 tys. km, olej mineralny 15W – 40 (API: SJ, ACEA: A2) będzie dobrym wyborem.
O ile producent nie umieścił na opakowaniu informacji o możliwości mieszania oleju o określonej normie jakości z innymi, przy uzupełnianiu jego poziomu stosuj ten sam produkt.
Jeśli auto było zawsze użytkowane na oleju syntetycznym i – powiedzmy po 200 tys. km przebiegu – zużycie oleju wciąż mieści się w normach producenta, nie ma potrzeby przechodzenia na półsyntetyk czy mineralny, który ma gorsze właściwości smarujące i chłodzące.
Oleje do silników diesla i zasilanych gazem LPG
Większość olejów przystosowano do pracy zarówno z silnikami benzynowymi oraz silnikami diesla. Niektóre konstrukcje wymagają jednak zastosowania środków smarowniczych o specjalnej kompozycji. Takimi silnikami bez wątpienia są diesle z pompowtryskiwaczami, stosowane w autach Volkswagena oraz Audi. Olejami, które sprawdzają się w tych samochodach są m.in. wspomniany wcześniej Castrol Edge Turbodiesel 5W – 40, Shell Helix Diesel Ultra 5W-40, Mobil Super S Turbo Diesel 10W-40.
Motul 8100 X-CLEAN 5W-40
Specjalne oleje powinny być stosowane w silnikach z filtrem cząsteczek stałych o specyfikacji ACEA: C. Przykład – Castrol Magnatec Diesel 5W – 40, Motul 8100 X-CLEAN 5W-40 (także do silników benzynowych).
Z reguły identyczny olej leje się do silników zasilanych benzyną i gazem. Niektórzy producenci, dostrzegając popularność drugiego z wymienionych paliw, stworzyli osobne oleje dla silników „na gazie”. Według ich zapewnień, tego rodzaju produkty zostały wzbogacone o składniki wspomagające ochronę silnika w warunkach spalania LPG. Przykładem jest Lotos Gaz 15W – 40 albo Texaco Havoline Premium 20W – 50.
Klasyfikacja
Istnieją dwie tabele klasyfikacji jakości olejów ze względu na przeznaczenie do różnych rodzajów silników spalinowych. Pierwsza, według ACEA, (Association des Constructeurs Européens Automobile), czyli Stowarzyszenie Konstruktorów Samochodów Europejskich, do którego należą m.in. tacy motoryzacyjni giganci, jak Fiat, Volkswagen, BMW i Porsche. Druga według API (American Petroleum Institute), czyli Amerykański Instytut Naftowy.
Podział olejów silnikowych według ACEA
Klasa A – to oleje przeznaczone do aut osobowych z silnikami benzynowymi.
Dodatkowym oznaczeniem jest cyfra – od 1 do 5. Im wyższa, tym olej lepszy i wydajniejszy, przeznaczony do nowocześniejszych silników.
Klasami najniższymi A1 i A2 zadowolą się silniki starsze – gaźnikowe i z jednopunktowym wtryskiem paliwa.
Klasa A3 przeznaczona jest dla samochodów nowoczesnych, sportowych, o dużych osiągach, w których olej musi być odporny na wysokie temperatury.
Klasy A4 i A5 kierowane są do posiadaczy najnowocześniejszych aut z wielopunktowym wtryskiem paliwa wymagających oleju wpływającego na oszczędność paliwa.
Klasa B skierowana jest do aut osobowych i niewielkich dostawczych z silnikami diesla o małych pojemnościach. I tu rzecz przedstawia się podobnie – dodatkowym oznaczeniem jest cyfra od 1 do 5 – im wyższa, tym jakość oleju lepsza i co za tym idzie – produkt przeznaczony jest do bardziej zaawansowanych technicznie pojazdów.
Przekładając to na język polski: im starszy masz samochód, tym niższa cyfra przy literze A lub B będzie Cię interesować. Przykładowo – jeździsz 6-letnią Toyotą Corollą – zalecana klasa to minimum A3/B3. Natomiast jeśli jesteś posiadaczem siedemnastoletniego VW Golfa spokojnie możesz wlewać do silnika olej klasy A2/B2.
Klasa C – jej wprowadzenie wymusił rozwój technologii i rygorystyczne normy emisji spalin EURO 4. Oleje tej klasy przeznaczone są głównie do silników diesla z filtrem cząsteczek stałych w samochodach osobowych (większość nowych europejskich i japońskich aut z silnikiem diesla np. Opel Astra 1.9 CDTi, Alfa Romeo 159 1.9 JTDM). Filtr cząsteczek stałych zainstalowany jest w układzie wydechowym i ogranicza emisję szkodliwych substancji do atmosfery (eliminuje charakterystyczne kopcenie spotykane w starszych silnikach diesla). Takie rozwiązanie wymaga również zastosowania innego oleju. Podział klasy C ułożono według zawartość popiołów siarczanowych w oleju. Ich najniższy poziom mają produkty klasy C1, najwyższy klasy C3.
C1 i C2 – najczęściej odnoszą się do silników nowoczesnych samochodów francuskich – Citroen, Peugeot, Renault.
C3 – wyższe stężenie popiołów siarczanowych w oleju tolerują auta Volkswagena oraz koncernu GM – Opel, Ford.
C4 – jest to najnowsza klasa wprowadzona przez ACEA. Oleje te przeznaczone są to silników diesla z filtrem cząsteczek stałych (DPF) lub silników benzynowych z potrójnym katalizatorem. Stosowany zarówno w samochodach osobowych jak i dostawczych. Przykładem są np. silniki do aut dostawczych Renault 2.0 DCi z PDF.
Klasa E – zaliczają się do niej oleje przeznaczone do ciężkich silników diesla samochodów ciężarowych.
Podział olejów silnikowych według API
Amerykanie, podobnie jak Europejczycy, wyodrębnili osobne kategorie dla silników benzynowych i wysokoprężnych.
S – to oleje do silników benzynowych
C – to oleje do silników diesla
Klasę oleju dookreśla druga dodana litera i czasem cyfra. Im głębiej w alfabet, tym wyższa jakość. W przypadku silników benzynowych klasyfikacja kończy się na SM, zaś wysokoprężnych na CJ. Określają one oleje do najnowocześniejszych i najbardziej wymagających silników.
| Klasyfikacja olejów według API | |||
|---|---|---|---|
| Oleje do silników benzynowych | Oleje do silników diesla | ||
| Oznaczenie | klasyfikacja | Oznaczenie | klasyfikacja |
| SA | bez dodatków uszlachetniających | CA | do silników z niewielkim obciążeniem *) |
| SB | do aut sprzed 1958 r | CB | do silników z niewielkim obciążeniem; lepsze własności w stosunku do CA |
| SC | do aut z lat 60-tych | CD | do silników wolnossących i doładowanych *), chronią przed zużyciem, korozją oraz powstawaniem osadów wysokotemperaturowych |
| SD | do aut z końca lat 60, początku 70 | CDII | do silników dwusuwowych |
| SE | do aut z lat 70 | CE | do doładowanych silników wysokoprężnych, pod dużym obciążeniem przy wysokich i niskich obrotach |
| SF | do aut z lat 80 | CF4 | do szybkoobrotowych czterosuwowych silników wysokoprężnych *); zastępuje klasyfikacje CE w silnikach Diesla zasilanych paliwem o niskiej zawartości siarki |
| SG | do silników z najwyższymi wymaganiami, SF + ochrona przed tworzeniem osadu. oleje w sprzedaży pod koniec lat 80-tych | CF | do silników wolno ssących oraz doładowanych, pod dużym obciążeniem, zasilanych paliwem o zróżnicowanej jakości |
| SH | wprowadzono w 1993 r, podwyższono wymogi dotyczące odporności na utlenianie oraz ochronę przeciw korozji | CF2 | do wysoko obciążonych dwusuwowych silników wysokoprężnych, zastępuje klasyfikację CDII |
| SJ | wprowadzono w 1996 roku, SH + lepsze parametry pracy w niskich i wysokich temperaturach, lepsza współpraca z katalizatorami, zwiększona oszczędność paliwa | CG4 | oleje produkowane od 1998 roku; standard dla nowoczesnych 4-suwowych silników diesla |
| SL | wprowadzona w 2001r. zastępująca klasyfikację SJ. Oleje do wszystkich silników używanych obecnie. doskonała ochrona silnika w wysokich temperaturach oraz zmniejszone zużycie oleju i paliwa | CH4 | stosunkowo rzadko używany olej najnowszej generacji, od roku 2001 |
| SM | wprowadzono w 2004 roku, do najnowocześniejszych silników benzynowych | CI4 | najwyższa klasa jakości wprowadzona w 2002 roku, używane są dla najnowocześniejszych, wysokoprężnych 4-suwowych wysokoobrotowych silników Diesla, wspomagają redukcję emisji szkodliwych substancji, dla samochodów z nowoczesnymi systemami oczyszczania spalin |
Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku Amerykanie wprowadzili kolejną klasę olejów przeznaczonych do najnowocześniejszych silników Diesla z filtrem cząsteczek stałych w ciężarówkach i samochodach dostawczych wyprodukowanych po 2007 roku – API CJ – 4. Są to oleje przeznaczone do samochodów spełniających obostrzone standardy ekologiczne i ekonomiczne.
Jeżeli producent Twojego auta podaje specyfikację API, jesteś w lepszej sytuacji. Klasyfikacja europejska, co prawda nie sięga tak daleko w historię motoryzacji, jest za to znacznie bardziej rygorystyczna, jeśli chodzi o jakość olejów, przez co daje Ci mniejszą możliwość wyboru.
Producenci aut podają w zaleceniach specyfikację ACEA lub API, lub klasyfikację własną przekładalną na wymienione wcześniej.
Klasyfikacja olejów wg producentów samochodów
Niektórzy producenci samochodów – jak VW, BMW, Mercedes Benz – opracowali własne klasy jakościowe olejów i zalecają stosowanie olejów tylko danej marki. Wynika to z umów marketingowych z rafineriami, ale nie oznacza, że użycie innego oleju zaszkodzi Twojemu autu. Istotne jest, aby trzymać się norm jakościowych ACEA lub API, na które przekładają się normy producenckie. Na opakowaniach olejów można znaleźć wszystkie specyfikacje.
Poniżej tabela z przykładem.
| Specyfikacja oleju Castrol Edge Turbo Diesel 5W – 40 | |
|---|---|
 |
|
| SAE – klasyfikacja lepkości | 5W-40 |
| API – amerykańska klasyfikacja jakości | SM/CF |
| ACEA – europejska klasyfikacja jakości | A3/B3, A3/B4, C3 |
| VW – klasyfikacja jakości Vokswagena | 502 00/505 00/ 505 01 |
| MB Approval – klasyfikacja jakości Mercedes Benz | 229.51 |
| Meets Ford – klasyfikacja jakości Forda | WSS-M2C917-A |
| BMW – klasyfikacja jakości BMW | Longlife – 04 |
W instrukcji obsługi samochodu część producentów zamieszcza własne specyfikacje jakościowe. Na powyższym przykładzie mamy podane normy API, ACEA i producentów.
Nie musisz stosować konkretnego oleju zalecanego np. przez VW. Musisz jednak przestrzegać ram jakościowych, w których dany olej powinien się znaleźć. Wszystkie oznaczenia możesz znaleźć na odwrocie bańki.
Parametry (lepkościowe)
Amerykanie z Society of Automotive Engineers (SAE) opracowali najbardziej istotne zestawienie parametrów olejów silnikowych, ze względu na ich właściwości i przydatność w określonych warunkach (temperaturach). Wyodrębnili 11 klas lepkościowych w 3 grupach sezonowych – zimowej, letniej i wielosezonowej.
Oleje zimowe otrzymały oznaczenie „W” od angielskiego słowa Winter – 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W
Liczba 0, 5, 10… przy literze W informuje o lepkości oleju w niskiej temperaturze. Im lepkość mniejsza, tym lepiej. Praca silnika „na zimno” jest dużo lżejsza przy oleju o niższej lepkości.
Wyobraź sobie, z jaką łatwością możesz poruszać się w wodzie, a z jakim trudem w smole. Podobnie rzecz wygląda jeśli chodzi o pracę silnika z olejami o różnej lepkości. Jego elementy podlegają największemu zużyciu podczas rozruchu, kiedy olej jest jeszcze zimny i gęsty. Olej o mniejszej lepkości szybciej dociera do wszystkich elementów silnika i zapewnia natychmiastowe smarowanie i chłodzenie. Wyliczono, że zużycie elementów silnika tylko podczas każdego rozruchu odpowiada przejechaniu ponad 200 km.
Poniżej tabela dopuszczalnych temperatur rozruchu przy stosowaniu olejów zimowych określonej lepkości SAE.
| Lepkość według SAE | Możliwa najniższa temp. rozruchu/wskazana najniższa temp. rozruchu |
|---|---|
| 0W | -45/-40 |
| 5W | -35/-30 |
| 10W | -30/-25 |
| 15W | -25/-20 |
Oleje letnie określone zostały samymi liczbami – 20, 30, 40, 50, 60.
Liczby te informują o lepkości oleju w temperaturze 100 stopni. Im niższa liczba, tym mniejsza lepkość, i co za tym idzie, łatwiejsza praca silnika, ale mniejsza jego ochrona.
Oleje wielosezonowe – otrzymały oznaczenia z połączenia zimowych i letnich, np. 5W – 30, 10W – 40, 15W – 40.
Na naszej szerokości geograficznej stosowane są głównie oleje wielosezonowe.
Złotym środkiem może być np. olej Shell Helix Super 10W – 40, oznaczony według:
- API – SL/CF
- ACEA – A3/B3
Powyższe symbole informują o tym, że jest to olej bardzo dobrej jakości, może być stosowany w samochodach usportowionych o ponadprzeciętnych osiągach, zarówno z silnikiem benzynowym i diesla. Jego lepkość jest wystarczająco duża, by stosować go w silnikach o większych przebiegach (powyżej 100 tys. km).
Producenci i ceny
Najdroższe, ale też uważane za najlepsze są oleje marek zachodnich, takich jak:
- Shell – sprawdź ceny>>
- Castrol – sprawdź ceny>>
- Total
- Motul
- Mobil
- Elf.
Jeżeli jednak jeździsz starym, tanim samochodem, nie ma potrzeby kupowania oleju, który będzie stanowił 10 proc. wartości auta. Taki samochód zadowoli się olejami nawet dwukrotnie tańszymi, producentów krajowych:
- Orlen
- Lotos
Poniżej tabela z markami i cenami wybranych olejów producentów zagranicznych i krajowych.
| Olej | SAE | ACEA/API | Pojemność | Cena |
|---|---|---|---|---|
| Lotos Gas | 15W – 40 | XX/SJ | 5 l | 55 zł |
| Shell Helix HX5 Super | 15W – 40 | A2, B2/SL, CF | 1 l | 20 zł |
| Texaco Havoline Extra | 10W – 40 | A3/ SJ | 5 l | 102 zł |
| Castrol Edge | 5W – 30 | A3, B3, B4, C3/CF, SM | 4 l | 140 zł |
| Mobil Synt S | 5W – 40 | A3, B3, B4/SM, SL, SJ, CF | 4 l | 170 zł |
| Motul 8100 Eco-nergy | 5W – 30 | A5, B5/SL, CF | 5 l | 255 zł |
Podsumowanie
Jaki olej najlepiej stosować
– mineralny, półsyntetyczny, czy syntetyczny?
Najbardziej korzystne dla silnika jest stosowanie olejów syntetycznych, ponieważ charakteryzują się one najmniejszą lepkością oraz temperaturą krzepnięcia. Najgorsze właściwości ma olej mineralny. Nie mniej jednak może być stosowany w silnikach o stosunkowo niewielkiej mocy.
Czy istnieje różnica w olejach do silników Diesla i benzynowych?
Większość nowoczesnych olejów silnikowych z powodzeniem można stosować w obu rodzajach silników. Nie mniej jednak niektóre silniki wysokoprężne wymagają specjalnego oleju. Jest tak np. w przypadku Diesli z pompowtryskiwaczami, stosowane w autach Volkswagena, Audi oraz w Mazdach z przełomu wieków.
Czy można zastąpić olej polecany przez producenta auta innym?
Można. Kupując olej do swojego samochodu, kieruj się przede wszystkim specyfikacją ACEA lub API. Jedno jest pewne, stosując dobry olej, sprawisz silnikowi swojego samochodu miły prezent. Lepsza praca i mniejsze zużycie paliwa: to będzie zwrot poniesionych kosztów.
Szerokiej drogi!
Najnowsze komentarze